Kuifmees

Uiterlijk &identificatie

Hoe zien kuifmezen eruit?

Kuifmezen zijn niet zo kleurrijk als andere leden van de mezenfamilie. Mannetjes hebben een buff borst, grijsbruine bovenste delen en een zwarte kin en keel. Hun staarten zijn bruingrijs, met donkerdere bruine randen. Ze hebben zwarte snavels, grijsblauwe poten en voeten en lichtbruine ogen.

Het meest onderscheidende kenmerk van een kuifmees is zijn korte, stekelige, gespikkelde zwart-witte kuif. Een dunne zwarte kraag scheidt het hoofdkleed van het lichaam en een opvallende oogstreep loopt naar de achterkant van het hoofd. De rest van het gezicht van een kuifmees is roomwit.

Vrouwelijke kuifmezen lijken qua uiterlijk op mannetjes in kleur en grootte. Vrouwtjes hebben echter een kortere kuif en de gestreepte strepen van veren op hun hoofd zijn smaller.

Juveniele kuifmezen zijn bruiner dan volwassenen van de soort en de kam is korter dan die van een volwassen vogel.

Close-up van een Europese kuifmees

Close-up van een Europese kuifmees

Hoe groot zijn kuifmezen?

Koolmezen zijn marginaal kleiner dan pimpelmezen en vergelijkbaar in grootte met koolmezen en moerasmezen. Vergeleken met andere bekende vogels die je in je tuin kunt spotten, is een kuifmees groter dan een winterkoninkje, maar een paar centimeter kleiner dan een mus, duindoorn of vink.

  • Lengte: 11,5 tot 12 cm (4,5 tot 4,7 inch)
  • Gewicht: 10 tot 13 g (0,4 tot 0,5 oz)
  • Spanwijdte: 17 tot 20 cm (6,7 tot 7,8 inch)

Oproepen &geluiden

Welk geluid maakt een kuifmees?

Het lied van een kuifmees is een repetitieve zachte, spinnende triller. Extra oproepen van kuifmezen zijn onder meer een hoge ‘zee-zee-zee-cheera-cheera‘ wat vaak wordt gevolgd door een lagere toonhoogte ‘Choor‘.

Kuifmees roepen

Kuifmees roepen

Dieet &Voeding

Wat eten kuifmezen?

Kuifmezen foerageren voor spinnen en kleine insecten die te vinden zijn op de stammen, takken en tussen de naalden van de Caledonische pijnbomen die hun habitat vormen.

In het voorjaar wordt hun dieet aangevuld met grove dennenpitten die ze uit de kegels halen als ze opengaan. In de herfstmaanden vormen larven van dennenloopermotten een belangrijk onderdeel van het dieet van kuifmezen, omdat deze in deze tijd van het jaar wijdverspreid zijn in dennenbossen. In de winter foerageren ze op heide op de bosbodem.

Kuifmezen cachen voedsel – inclusief de zaden verzameld in het voorjaar en larven die in de herfst worden gefoerageerd – onder korstmos op takken en boomstammen en keren terug naar hun winkels in de wintermaanden wanneer de voedselvoorraden schaarser zijn.

Wat eten babykuifmees?

Tijdens het grootbrengen van jongen bevat het dieet van een volwassen kuifmees meer insecten en larven dan fruit. De kuikens worden gevoed met kleine insecten om aan hun eiwitbehoeften te voldoen en zodra ze uitvliegen, sluiten ze zich aan bij volwassen vogels die foerageren op boomstammen en te midden van dennennaalden voor kleine larven, spinnen en andere insecten.

Kuifmees met een rups in een dennenboom

Kuifmees met een rups in een dennenboom

Habitat &Distributie

Wat is het leefgebied van een kuifmees?

Kuifmezen gedijen in een habitat van naald- of gemengd bos. De dominante bomen in bossen die de voorkeur hebben van vogels die in Schotland wonen, zijn gevestigde grove dennenplantages. Hoewel coniferen als hun primaire habitat worden beschouwd, kunnen loofbomen in bossen, voornamelijk berken en elzen, ook kuifmeespopulaties ondersteunen.

Wat is het bereik van een kuifmees?

Kuifmezen komen voor in geïsoleerde naaldbosgebieden in noord-centraal Schotland. In continentaal Europa strekt het verspreidingsgebied zich uit van het Iberisch schiereiland, via Frankrijk, over Noord-Europa en West-Rusland tot aan het Oeralgebergte.

Kuifmees op de top van mos en heide in een dennenbos tijdens de winter in Schotland

Kuifmees op de top van mos en heide in een dennenbos tijdens de winter in Schotland

Waar leven kuifmezen?

De in Schotland woonachtige kuifmezen worden beschouwd als een aparte ondersoort van de Europese kuifmees. Ze zijn beperkt tot specifieke gebieden van well-establicaledonisch bos afwerpen. In de winter vormen kuifmeesparen en ongepaarde jongere vogels grotere koppels en kunnen ze wat verder weg zwerven om naar insecten te foerageren.

De bossen waarin kuifmezen leven, bieden het hele jaar door voedselbronnen en beschutting die nodig is voor kuifmezen om te kunnen overleven zonder hun territorium te hoeven veranderen of hun oorspronkelijke habitat te verlaten.

Hoe zeldzaam zijn kuifmezen?

In het Verenigd Koninkrijk zijn er tot 2.000 broedende kuifmezen. De aantallen nemen toe tijdens de wintermaanden wanneer migranten uit heel Noord-Europa aankomen, waardoor de Britse bevolking toeneemt tot tussen de 5.600 en 7.900 vogels.

Het is onwaarschijnlijk dat je er een in je achtertuin zult zien, hoewel zeldzame waarnemingen op vogelvoeders verder naar het zuiden in Wales en zelfs aan de zuidkust van Engeland zijn gemeld.

In Europa zijn kuifmezen wijdverspreid, zijn de populatieaantallen stabiel en worden er naar schatting tussen de 6 en 12 miljoen paren geschat.

Waar kuifmezen te zien in het Verenigd Koninkrijk?

Kuifmezen zijn beperkt tot specifieke delen van Schotse Caledonische dennenbosresten en dennenplantages in Easter Ross, het Beauly-stroomgebied (inclusief Glen Affric), Strathspey en langs de kust van de Moray Firth.

Tijdens de wintermaanden zijn er meer mogelijkheden om een kuifmees te vangen, wanneer trekvogels uit Noord- en Midden-Europa aankomen. Deze zijn verder weg gespot van waar de in het Vk woonachtige kuifmezen worden gevonden, met waarnemingen gemeld aan de zuid- en oostkust van Engeland en in Zuid-Wales.

Baarskuifmees die naar voren kijkt

Baarskuifmees die naar voren kijkt

Levensduur &predatie

Hoe lang leven kuifmezen?

Kuifmezen zijn geregistreerd die zo lang als 7 jaar en 11 maanden leven, hoewel hun typische levensverwachting aanzienlijk lager is. De dreiging van predatie en uithongering in de winter zijn factoren die het leven van een kuifmees kunnen verkorten, waarbij de gemiddelde levensduur voor de soort slechts ongeveer 2 jaar is

Wat zijn de roofdieren van kuifmezen?

Rode eekhoorns en boommarters zullen de nesten van kuifmezen overvallen voor eieren en jonge kuikens. Volwassen vogels zijn ook kwetsbaar voor predatie, waarbij sperwers de grootste bedreiging vormen.

Zijn kuifmezen beschermd?

Kuifmezen worden beschermd onder Schedule 1 van de Wildlife &Countryside Act 1981. Dit zorgt ervoor dat ze worden beschermd tegen verstoring bij het bouwen van nesten, het broeden van eieren of het grootbrengen van jongen, en beschermt ook pas uitgevlogen vogels.

Zijn kuifmezen bedreigd?

Hoewel er slechts ongeveer 1.500 kuifmezen zijn die in het Verenigd Koninkrijk verblijvende fokkers zijn, is de populatie stabiel en wordt deze beschouwd als een soort van de minste zorg. Er wordt gedacht dat de aantallen aanzienlijk zijn gedaald met het verlies van oude boshabitat, maar de huidige populatie is stabiel en wordt niet als kwetsbaar of bedreigd beschouwd.

Kuifmees foeragerend naar voedsel in het bos

Kuifmees foeragerend naar voedsel in het bos

Fokkerij

Waar nestelen kuifmezen?

Kuifmezen zoeken naar nestplaatsen in de stammen van dode of rottende bomen. Als er een reeds uitgegraven holte bestaat, zullen ze er gebruik van maken, maar ze zijn ook bedreven in het zelf uithollen van holtes. Het is ook bekend dat ze de drey van een in onbruik geraakte eekhoorn of een oud spechtennest hergebruiken als er een geschikte wordt gevonden.

Hoe zien kuifmeeseieren eruit?

De eieren van een kuifmees zijn wit en zijn bezaaid met roodbruine spikkels. Ze zijn klein van formaat, meten ongeveer 16 bij 13 mm (0,6 bij 0,5 inch) en wegen 1,3 g (0,05 oz). Tussen de 4 en 8 eieren in een legsel worden gelegd en elk jaar worden 1 tot 2 broedsels grootgebracht.

Paren kuifmezen voor het leven?

Kuifmezen zijn monogame vogels en blijven meestal in paren voor volgende broedseizoenen. Ze hebben geen bijzonder lange levensduur, leven gemiddeld 2 jaar, dus het kan technisch worden geclassificeerd als paring voor het leven, ook al is het geen bijzonder lang leven. Zowel mannetjes als vrouwtjes spelen een actieve rol bij het voeden van jongen, zowel in het nest als zodra het uitvliegen heeft plaatsgevonden.

Nestelende kuifmees

Nestelende kuifmees

Gedrag

Zijn kuifmezen agressief?

Kuifmezen zijn sociale vogels en staan niet bekend om agressief of territoriaal gedrag. Zodra het broedseizoen eindigt, vormen kuifmezen grotere koppels met verschillende vogels (bijvoorbeeld koolmezen, boomkruipers en goudkruizen die door hun territorium gaan) om samen te foerageren voor insecten en larven.

Migratie

Migreren kuifmezen?

Hoewel ze over het algemeen als standvogels worden beschouwd, kunnen sommige kuifmezen migtarief tijdens de wintermaanden naar warmere klimaten om ervoor te zorgen dat ze toegang hebben tot voedselvoorraden. Schotse vogels blijven het hele jaar door op hun grondgebied, maar zwervers kunnen vanuit landen in Noord-Europa op verschillende delen van de Britse eilanden aankomen om tijdelijk aan de koudste winterse omstandigheden te ontsnappen.

Crested Tit Veelgestelde vragen

Waarom worden ze kuifmezen genoemd?

Kuifmezen ontlenen hun naam aan hun kenmerkende stekelige kuif van veren. Ze worden niet gemakkelijk verward met andere leden van de mezenfamilie en hun kenmerkende hoofdveren zijn anders dan die van andere kleine vogels die in het VK wonen.