Schaarsnavel (ook bekend als ‘kromme snavel’ of ‘gekruiste snavel’) gebeurt wanneer de bovenste en onderste snavel zijwaarts maar in tegengestelde richtingen groeien en een schaarachtig kruis vormen wanneer de papegaai zijn snavel sluit.
Babyjongens kunnen een schaarsnavel hebben, wat suggereert dat het wordt veroorzaakt door genetica of incubatieomstandigheden.
Papegaaien kunnen echter op volwassen leeftijd een schaarsnavel ontwikkelen. Een slecht dieet, gebrek aan verrijking, infectieziekte, letsel of neoplasie (tumor) kan een schaarsnavel veroorzaken.
In werkelijkheid worden weinig aandoeningen puur veroorzaakt door genetica of de omgeving. Schaarsnavel wordt dus waarschijnlijk veroorzaakt door een interactie tussen genetica en de omgeving.
tonen
Waarom krijgen papegaaien een schaarsnavel?
Schaarsnavel wordt vaak besproken in combinatie met andere snavelaandoeningen zoals verlenging van de snavel (overwoekerde snavel) of ‘mandibulair prognathisme’ (onderbeet).
Schaarbreuk – of laterale snavelafwijking – heeft verschillende risicofactoren, waaronder:
Genetica
Veel mensen vragen zich af, is schaarsnavel genetisch?
Welnu, omdat veel gevallen van schaarsnavel verschijnen bij babypapegaaien, speelt genetica waarschijnlijk een rol. Omdat bepaalde papegaaisoorten (bijvoorbeeld ara’s) kwetsbaarder zijn voor een schaarsnavel dan andere, ondersteunt dit het idee dat genetica een rol speelt.
Er zijn echter nog geen studies die verantwoordelijk zijn voor de schaarsnavel geïsoleerd.
Volgens Science Direct zijn veel snavelmisvormingen op zijn minst gedeeltelijk aangeboren (erfelijk). Andere bewezen aangeboren ziekten bij papegaaien zijn familiale staar en geboren worden met kleine oogjes.
Stressvolle fokomstandigheden
Stressvolle fokomstandigheden kunnen schaarsnavel veroorzaken bij papegaaien.
In een fokexperiment uit 2007, uitgevoerd door Al Wibra Wildlife Preservation, had de mannelijke Hyacint Ara die werd gebruikt voor de fokkerij een geschiedenis van het plukken van zijn veren als gevolg van stress.
Twee van zijn nakomelingen werden misvormd geboren (een met schaarsnavel en de andere met een voetmisvorming).
Dit bewijst niet onomstotelijk dat een gestreste papegaai waarschijnlijker is om een kuiken met een aangeboren afwijking op te voeden. Dat gezegd hebbende, lijkt het mogelijk dat stress alle reeds bestaande genetische ziekten kan verergeren, waardoor de kans op een geboorteafwijking toeneemt.
Dit is een voorbeeld van hoe genen en de omgeving op elkaar inwerken om een uitkomst als een schaarsnavel te produceren.
Incubatieproblemen
Volgens MSD Manual kunnen incubatiefouten ook een schaarsnavel veroorzaken.
Het is prima om papegaaieneieren kunstmatig uit te broeden, maar fokkers moeten de juiste apparatuur hebben om dit te doen en ze moeten de optimale temperatuur handhaven.
Defecte apparatuur kan de ontwikkeling van het kuiken verstoren en voorkomen dat het een gezond rostrum (snavel) groeit.
Handvoedingsmethode
Wanneer een papegaai erg jong is, is zijn snavel zacht en kneedbaar. Volgens Vet Exotic kan de schaarsnavel vaak worden gecorrigeerd door de snavel een paar keer per dag voorzichtig weer in de uitlijning te drukken.
Evenzo, als de snavel van een babypapegaai te hard wordt afgeveegd of geklopt tijdens het voeden, kan dit een schaarsnavel veroorzaken bij een gezonde papegaai.
Ondervoeding
Volgens Entomology Journal wordt ‘snavelovergroei’ vaak veroorzaakt door vitamine A-tekort.
Schaarsnavel is niet helemaal hetzelfde als snavelovergroei, maar het is vergelijkbaar en een papegaai kan last hebben van overgroei en laterale (schaar) groei.
Vitamine A-tekort komt vaak voor bij papegaaien die een zaaddieet krijgen zonder vers fruit en groenten.
Een gebrek aan vitamine D (die kan worden verkregen door blootstelling aan de zon) en calciumtekort worden ook geassocieerd met snavelovergroei en mogelijk een schaarsnavel.
Besmettelijk Ziekte
Sommige infectieziekten veroorzaken snavelmisvormingen, waaronder parasitaire en mycobacteriële infecties.
Een studie van NIH behandelde het geval van een arme papegaai uit Portugal wiens snavel erg misvormd raakte na een bacteriële infectie. Dit was echter geen geval van schaarsnavel.
Er zijn niet veel casestudy’s van bacteriële infecties die specifiek een schaarsnavel veroorzaken. De meeste veterinaire gidsen noemen echter infectieziekten als een mogelijke oorzaak van schaarsnavel.
Trauma
Trauma aan de snavel komt vaker voor in het wild dan in huiselijke omgevingen. Niettemin kan een papegaai zijn snavel verwonden door tegen een hard oppervlak zoals een raam of een plafondventilator te vliegen.
Stomp trauma kan schade aan de boven- of onderkant van de snavel (of beide) veroorzaken, waardoor een schaarachtige misvorming ontstaat. Volgens Wiley Online kunnen snavelfracturen ernstig zijn omdat de gewonde papegaai mogelijk niet kan eten en drinken.
Neoplasie
Neoplasie is een ander woord voor weefselovergroei, die kankerachtig of goedaardig kan zijn. Als een tumor in de buurt van de snavel groeit, kan dit ervoor zorgen dat deze misvormd raakt en de schaarvorm aanneemt.
Gebrek aan verrijking
Papegaaien zouden hun snavels slijpen op hout en andere oppervlakken in het wild, waardoor ze gezond blijven.
Als u uw papegaai geen oppervlakken geeft om op te kauwen, kan dit leiden tot een overwoekerde snavel of zelfs een schaarsnavel.
Een paper van Alvefas betoogt dat het verhogen van de verrijking van een papegaai (d.w.z. door verschillende soorten hout te bieden om op te kauwen) de gezondheid van de snavel aanzienlijk kan verbeteren.
Papegaaisoorten krijgen hoogstwaarschijnlijk een schaarsnavel
Papegaaien en kippen zijn het meest kwetsbaar voor deze snavelmisvorming.
Binnen de papegaaienfamilie zijn de meest kwetsbare ara’s (Ara). Grasparkieten krijgen soms ook een schaarsnavel, hoewel snavelovergroei vaker voorkomt dan schaarsnavel bij parkieten.
Kaketoes (Cacatuidae) zijn ook kwetsbaar voor een vergelijkbare snavelmisvorming die mandibulair prognathisme wordt genoemd. Terwijl de schaarsnavel de boven- en ondersnavel zijwaarts dwingt, lijkt mandibulair prognathisme meer op een onderbeet. Ara’s kunnen mandibulair prognathisme krijgen, maar het is zeldzaam.
Kan een papegaai leven met schaarsnavel?
De snavel van een papegaai is cruciaal voor zijn welzijn en dagelijks functioneren. Een gezonde papegaai gebruikt zijn snavel om:
- Bruidegom
- Klimmen
- Houd de zitstokken vast
- Regel de lichaamstemperatuur
- Prooi op dingen (in het wild)
- Eten en drinken
- Bouw een nest (in het wild)
- Bescherm zichzelf
Hoewel papegaaien als huisdier niet op dieren hoeven te jagen of een nest hoeven te bouwen, hebben ze nog steeds een gezonde snavel nodig om te functioneren. In het ergste geval kan een schaarsnavel een papegaai ervan weerhouden te eten en te drinken.
Zeer milde gevallen van schaarsnavel kunnen een tijdje worden getolereerd, maar de misvorming zal verergeren als deze niet wordt behandeld.
Schaarsnavel kan ervoor zorgen dat papegaaien teruggetrokken en apathisch worden, maar tenzij je gevoelig bent voor je papegaai, merk je het misschien niet.
Hoe wordt schaarsnavel behandeld?
De behandeling van de schaarsnavel varieert afhankelijk van de leeftijd van de papegaai en de ernst van de misvorming.
Bij jonge vogels is het soms mogelijk om de snavel weer op zijn plaats te ‘kneden’ door hem na elke maaltijd opnieuw uit te lijnen. Deze strategie moet meestal binnen zeven weken worden geïmplementeerd, omdat de snavel begint te verharden.
Een meer invasieve behandeling wordt transsinus pinning genoemd. Hier zijn de bovenste en onderste snavel op hun plaats gespeld. Een orthodontische elastiek zorgt voor spanning en helpt de snavel op zijn plaats te houden terwijl deze groeit.
Deze behandeling is geschikt voor kuikens jonger dan 16 weken en duurt ongeveer drie weken. Een proef door BioOne wees uit dat bijna alle 16 geteste kuikens waren genezen van een schaarsnavel
Bij volwassen papegaaien met een ernstige schaarsnavel is het mogelijk om een tandheelkundig composiet te gebruiken om de snavel uit te lijnen. De behandeling is niet te invasief omdat een verdovingsmiddel niet nodig is.
Research Gate verklaarde dat het 3-6 maanden kon duren om resultaten te zien. Je zou je papegaai ook met de hand moeten voeren voor een periode van 3-6 maanden.
Als de snavel niet ernstig scheef is, kunt u de aandoening mogelijk beheren met gewone snavelafwerkingen.
Hoe een schaarsnavel te knippen
Als de schaarsnavel van uw papegaai niet te ernstig is, kan deze worden beheerd met regelmatige trims. Afhankelijk van je papegaai kunnen deze trims elke 3, 6 of 12 maanden zijn.
Het is het beste om uw vogeldierenarts de snavel van uw papegaai te laten trimmen, althans voor de eerste keer. Veel dierenartsen zullen u graag laten zien hoe u dit moet doen, zodat u de trims thuis kunt herhalen (indien mogelijk).
Uw dierenarts kan een schaar, tondeuse en een ontsnave gebruikening machine om de snavel van uw papegaai te trimmen.
Het is belangrijk om alleen de uiteinden te trimmen en niet verder in de snavel, omdat dit de bloedvaten kan beschadigen en bloedingen kan veroorzaken.
Schaarsnavel bij papegaaien voorkomen
Schaarsnavel is een ongezonde en mogelijk pijnlijke aandoening, dus het moet zoveel mogelijk worden voorkomen. Hier zijn enkele dingen die u als papegaaieigenaar kunt overwegen:
- Als je naar een fokker gaat om een juveniele papegaai te kopen, wacht dan tot deze minstens acht weken oud is. Op die manier is zijn snavel verhard en kun je zien of hij is uitgelijnd.
- Geef je papegaai wat niet-giftige takken om op te kauwen, zoals bamboehout, iepenhout of appelboomhout. Dit zal helpen om de snavel van je papegaai gezond te houden en te trimmen.
- Geef je papegaai een gezond dieet. Probeer voedingsmiddelen op te nemen die rijk zijn aan bètacaroteen, zoals wortels en sinaasappelvlezige meloen, omdat dit zal helpen om vitamine A-tekort te voorkomen.
Een dierenarts kan deze aandoening meestal onder controle houden door het vroeg te vangen met regelmatige trims. Als u het echter laat verslechteren, zal de gezondheid en het welzijn van uw papegaai eronder lijden.
